Kalendarz na 40-lecie NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Wyjątkowa publikacja o tożsamości polskiej wsi
Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi przygotowuje wyjątkowy kalendarz na 2021 r. Publikacja będzie poświęcona wydarzeniom sprzed 40 lat, związanym z ruchem NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Kalendarz trafi m.in. do szkół, gdzie pozwoli młodzieży zetknąć się z tożsamością polskiej wsi minionych lat.
– 2021 r. będzie rokiem 40-lecia NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”, a więc związku zawodowego, który stał się niejako symbolem ruchu oporu społeczności wiejskiej wobec trwającej od połowy lat 70. próby kolektywizacji wsi na wzór sowiecki – mówi dr Tomasz Sińczak z Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi.
Z tej okazji Instytut przygotował specjalny kalendarz, w którym opisano wydarzenia z 1981 r. Pozwoli on lepiej poznać jeden z zapomnianych epizodów najnowszej historii Polski, jakim są ruchy chłopskie z czasów PRL. Walor edukacyjny będzie szczególnie ceniony w szkołach, do których trafi kalendarz.
– W kalendarzu dokonaliśmy bardzo ciekawego zabiegu graficznego i poznawczego. Poza szachownicą dat na każdy kolejny miesiąc, uczniowie i użytkownicy będą mogli zobaczyć także krótki, historyczny opis wydarzeń, które miały miejsce w danym miesiącu. Na każdej karcie znajdzie się też miejsce dla jednej, pamiątkowej fotografii – opisuje dr Tomasz Sińczak.
Jakie wydarzenia opisano w kalendarzu? Wszystko to, co miało bezpośredni wpływ na kształtowanie się tożsamości polskiej wsi. Pojawią się więc m.in. strajki chłopskie z pierwszej połowy 1981 r.
– To ma szczególne znaczenie memoratywne dla naszego województwa. Spora część z wystąpień ludowych, poprzedzających wprowadzenie stanu wojennego w Polsce, była związana z naszym województwem. I tak, mamy do czynienia ze strajkami we Włocławku, z wydarzeniami bydgoskimi, ze strajkiem w okolicach Inowrocławia i dalej – wyjaśnia dr Tomasz Sińczak. – W maju czytelnicy kalendarza odnajdą niezwykle ciekawy opis, związany z sądową zgodą na rejestrację NSZZ RI, czyli symboliczną datą 12 maja. W naszej publikacji będziemy starali się podkreślać, w jaki sposób ruch ludowy starał się budować własny background do stworzenia zaplecza intelektualnego.
Kalendarz będzie dostępny jako bezpłatny materiał podczas uroczystości rocznicowych, w urzędach gminy oraz kuratoriach oświaty. W województwie kujawsko-pomorskim partnerem Instytutu jest Urząd Marszałkowski w Toruniu. W dystrybucji pomogą także kuratoria oświaty i ministerstwo edukacji.
– Dla dzieci z obszarów wiejskich będzie to okazja, by w końcu wprowadzać do ich świadomości poczucie określonej tożsamości, która nie będzie przypisana do nich sztucznie – mówi dr Tomasz Sińczak. – Ruch ludowy w Polsce, w zależności od tego, z jakiej dzielnicy zaborczej pochodził, miał dosyć jasno sprecyzowaną tożsamość i pochodzenie klasowe. PRL niestety doprowadził do tego, że ruchowi chłopskiemu ewidentnie przetrącono kręgosłup. Próby odbudowy własnej tożsamości zajęły społeczności polskiej wsi wiele lat ciężkiej pracy i ujście znalazły m.in. właśnie w rejestracji NSZZ RI „Solidarność”.
Instytut w kalendarzu 40-lecia NSZZ RI „Solidarność” chce wprowadzić na stałe do polskiego dyskursu historiograficznego pojęcie tożsamości ludowej. Chodzi o to, by w polskiej świadomości zaakcentować ruch ludowy. Na rok 2021 NIKiDW przygotowuje także wersję cyfrową kalendarium, która pozwoli za jednym kliknięciem zapoznać się z tym, co wydarzyło się w każdy poszczególny dzień 1981 r. Na stronie Instytutu czytelnicy znajdą biogramy osób związanych z ruchem ludowym oraz fotografie.