Powiat chełmiński zmienia się nieustannie [WYWIAD]

O rozwoju powiatu chełmińskiego w ostatnich latach, jego największych sukcesach oraz problemach, ze starostą Zdzisławem Gamańskim rozmawia Filip Pląskowski.

Zbliża się czas podsumowań – do końca kadencji został już mniej niż jeden miesiąc. Jak ocenia pan minione lata?

Ten okres nie należał do najłatwiejszych. Wszyscy zmagaliśmy się zarówno z pandemią koronawirusa, jak i konsekwencjami wybuchu wojny na Ukrainie. Pomimo tych wszystkich trudności potrafiliśmy skoncentrować się w powiecie chełmińskim na rozwoju. Uważam, że w trakcie tych kilku ostatnich lat stał on na wysokim poziomie. Pozyskaliśmy sumę ponad 100 mln zł dofinansowań ze środków unijnych, ale i także rządowych. Dzięki temu przeprowadziliśmy szereg istotnych inwestycji. Poza tym udało nam się dodatkowo wzmocnić własny budżet. Mimo wszystko uważam, że do zrobienia jest jeszcze dużo.

Na jakich płaszczyznach w takim razie rozwinął się powiat?

Niezmiernie istotną sferę stanowiła modernizacja infrastruktury drogowej. To obszar kluczowy. Podczas ostatniej kadencji udało się nam przeprowadzić gruntowne remonty około 100 km dróg powiatowych. Dodatkowo udało nam się stworzyć ponad 70 km nowoczesnych ścieżek rowerowych na terenie powiatu. Podczas tej kadencji dwukrotnie zostaliśmy nagrodzeni jako powiat bezpieczny dla rowerzystów. Należy pamiętać, że ten wysiłek jest rezultatem zaangażowania wielu samorządowców, którzy kierowali tymi projektami. Ścieżki rowerowe nie powstałyby także bez owocnej współpracy z marszałkiem województwa kujawsko-pomorskiego Piotrem Całbeckim oraz poszczególnymi samorządami. Biorąc pod uwagę niewielkie rozmiary powiatu i dotychczasową długość dróg oraz ścieżek rowerowych, osiągnęliśmy niezwykły postęp w tym obszarze.

Nasz region trapią problemy związane z transportem publicznym. Jak wygląda to na terenie powiatu?

Muszę przyznać, że dzięki opracowaniu naszej własnej sieci transportu publicznego problem ten częściowo zniknął. Została ona sporządzona we współpracy z marszałkiem województwa, wójtami oraz sołectwami. W poprzednim okresie ten rodzaj komunikacji był nieopłacalny. Dodatkowo sprawiał on kłopoty wielu mieszkańcom. Częstotliwość była znikoma, a niekiedy autobus po prostu nie kursował po danym obszarze. Po uruchomieniu inicjatywy połączenia autobusowe na terenie naszego powiatu z powrotem zaczęły działać. Jednak jestem pewien, że cały proces można w przyszłości ulepszyć. 

Ważnym fundamentem dzisiejszego społeczeństwa jest sprawnie funkcjonująca oświata. Czy ma się ona dobrze w powiecie chełmińskim?

Kładziemy duży nacisk na rozwój oświaty. Podczas tych kilku zaledwie lat przeprowadziliśmy kompleksową modernizację infrastruktury szkolnej, ale i także sportowej. W grudniu poprzedniego roku ukończyliśmy budowę stadionu z pełnym zapleczem w Grubnie, a także przeprowadziliśmy modernizację sali sportowej. Nowa sala gimnastyczna wybudowana została także w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Chełmnie. Oprócz tego korzystając z funduszy unijnych, wyposażyliśmy ponad 20 pracowni szkolnych w nowoczesne pomoce dydaktyczne. Ponadto na terenie placówek całego powiatu przeprowadzony został kompleksowy remont 24 sal lekcyjnych. Dzięki tym inwestycjom uczniowie mają dostęp do nowoczesnych warunków nauki i uczestniczyli w licznych projektach kształcenia zawodowego. Ponad 1 tys. uczniów skorzystało ze specjalnie zorganizowanych dodatkowych zajęć pozalekcyjnych, a 250 z nich zostało skierowanych na płatne staże i praktyki w różnych instytucjach. Wzbogaciliśmy także ofertę Przedszkola Specjalnego nr 3 w Chełmnie o dodatkowe zajęcia, zwiększając szanse dzieci z niepełnosprawnościami. Młodzież w naszych szkołach utrzymuje wysoki poziom kształcenia. Od lat utrzymujemy się w czołówce województwa pod względem osiągnięć edukacyjnych. Nasze szkoły średnie cechują się maturą zdawaną na bardzo wysokim poziomie. Młodzież nie tylko wyróżnia się na szczeblu powiatowym, ale także wojewódzkim. Wspieramy ją poprzez różne formy stypendiów, zarówno naukowych, sportowych, artystycznych, jak i od niedawna również medycznych. Zostały one przedsięwzięte z myślą o brakach kadrowych w obszarze służby zdrowia. Przyznajemy ich rocznie 20 dla uczniów kierunków medycznych. Bierzemy pod uwagę starzejące się społeczeństwo i potrzebę zabezpieczenia przyszłości sektora medycznego.

Idąc z biegiem czasu, samorząd musi stawiać na działania proekologiczne. Jakie inwestycje poczyniono w tym zakresie?

Naturalnie staramy się dbać o otaczające nas środowisko. Zainwestowaliśmy w modernizację systemów grzewczych, instalację pomp ciepła, fotowoltaikę oraz wymianę starego, energochłonnego oświetlenia na LED-owe. Takie inwestycje nie tylko przyczyniają się do troski o środowisko, ale i również dzięki nim obniżone są koszty utrzymania poszczególnych placówek. 

Co uważa pan za największy sukces powiatu? Czy jest nim budowa nowej siedziby Starostwa Powiatowego w Chełmnie?

Budowa nowej siedziby starostwa to wyjątkowy sukces ostatniej kadencji. Udało się to zrobić po 25 latach istnienia samorządu. Nowa siedziba zintegrowała w jednym miejscu pracowników wszystkich wydziałów, co znacznie przyspieszyło załatwianie spraw. Poza tym inwestycję udało się zrealizować w korzystnym okresie i przy niedużych nakładach finansowych. Kluczowym obszarem inwestycji dla naszych mieszkańców były przede wszystkim drogi. Moim zdaniem duży sukces odnieśliśmy także w rozbudowie infrastruktury sportowej, dzięki której młodzież ma teraz doskonałe warunki do rozwoju. Kwestią równie ważną jest nasza służba zdrowia. W przeciwieństwie do innych placówek zdrowotnych w Polsce, które borykają się z problemami finansowymi, Zespół Opieki Zdrowotnej w Chełmnie jest wolny od zadłużeń, posiada zmodernizowany, nowoczesny sprzęt oraz wysoko wykwalifikowaną kadrę. Dyrekcja szpitala wprowadza nowoczesne rozwiązania, co przekłada się na jakość świadczonych usług. Zgodnie z rankingiem Fundacji Rodzić po Ludzku, oddział porodowy w szpitalu jest najczęściej wybieranym przez kobiety w ciąży w całym województwie.

Jak pan ocenia rozwój powiatu chełmińskiego w ciągu prawie pięciu lat obecnej kadencji? Jak widzi pan jego przyszłość?

Dostosowujemy się do współczesnych standardów we wszystkich obszarach, takich jak służba zdrowia, szkolnictwo, pomoc społeczna itp. Jeśli chodzi o infrastrukturę jednostek samorządu w powiecie chełmińskim, to wszystkie placówki przeszły kompleksowe prace remontowe i modernizacyjne. Obecnie posiadają one nowoczesne rozwiązania. Mimo dokonanych już wielu działań przed nami ciągle wiele wyzwań na kolejne kadencje. Zdajemy sobie sprawę, że społeczeństwo się starzeje, więc podejmujemy konieczne kroki w zakresie zapewnienia opieki zdrowotnej i profilaktyki dla seniorów. Naszym priorytetem jest zapewnienie wszystkim obywatelom równorzędnych możliwości rozwoju.

Mówił pan o sukcesach. Spójrzmy teraz z drugiej strony. Z jakimi problemami samorząd zmagał się w poprzednim roku?

Największym problemem, z jakim się zmagaliśmy, było skomplikowane finansowanie samorządów. Jako samorządowcy działający od wielu lat, byliśmy przyzwyczajeni do pewnej przewidywalności w zakresie planowania budżetu na dany rok. Jednak w ostatnim okresie sytuacja stała się nieprzewidywalna. Brak możliwości zaplanowania budżetu, który wynikał z centralnego sterowania, był wręcz kuriozalny. Takie działania wprowadzają niepewność i utrudniają funkcjonowanie jednostek na niższym szczeblu. Samorządy powinny opierać się na stabilnym i przewidywalnym budżecie. Powinien być on planowany nie tylko na bieżący rok, ale także na kolejne. Ważne jest, aby finansowanie samorządowe było adekwatne i umożliwiało długofalowe projekty oraz inwestycje.

Jak rysuje się przyszłość samorządów po zmianie władzy na szczeblu krajowym w Polsce?

Po wynikach ostatnich wyborów parlamentarnych spoglądam w przyszłość z pełnym optymizmem. Pewne zasady działania zaczynają powracać do normalności. Propozycje ustalane na wspólnych komisjach rządu i samorządu zdają się mieć sens, co daje nadzieję na poprawę sytuacji. Miejsce nepotyzmu i faworyzowania swoich interesów zajmie przewidywalność prawa. Wierzę, że zmieni się zakres finansowania samorządów. Powinny one uzyskać większy wpływ na proces decyzyjny oraz przede wszystkim otrzymywać więcej środków z budżetu państwa. Rządzący już teraz zaczynają bardziej uwzględniać głosy samorządów na różnych szczeblach – gminnych, powiatowych, wojewódzkich. Jesteśmy przekonani, że lokalne władze, znające dokładnie potrzeby mieszkańców, są najlepiej przygotowane do efektywnego rozporządzania środkami. My jako samorząd wiemy najlepiej, czego potrzebuje nasza społeczność lokalna. Znamy potrzeby mieszkańców i wiemy, gdzie i w jakim czasie skierować pomoc. Wierzę również, że wiele zadań, które zostały nam wcześniej odebrane, powróci do nas w przyszłości. Centralne zarządzanie nie zawsze przynosi najlepsze efekty, dlatego ważne jest, aby samorządy miały większy wpływ na decyzje dotyczące swojego obszaru działania.

Czy powiat jest otwarty na inicjatywy mieszkańców? Zgłaszają się oni do starostwa ze swoimi pomysłami? Mogą liczyć na wsparcie? 

Istnieje wiele inicjatyw zarówno ze strony zarządu powiatu, jak i organizacji pozarządowych. Nie zamykamy się na aktywność mieszkańców, a wręcz przeciwnie – przyjmujemy inicjatywy i wspólnie dążymy do rozwiązania zgłaszanych problemów. W odróżnieniu od niektórych powiatów aktywnie wspieramy kluby sportowe. Wiemy, ile dobrego niesie ze sobą rozwój lokalnego sportu. Od zawsze udzielamy wsparcia finansowego organizacjom pozarządowym w obszarze kultury, sportu i nauki. Dostrzegamy znaczący wkład tych jednostek, których działania zasługują na szczególne podkreślenie. Nasze finansowe wsparcie kierujemy również w stronę sołectw, ochotniczych straży pożarnych i innych inicjatyw społecznych. Ponadto angażujemy się finansowo w projekty rewitalizacji zabytków na terenie powiatu. Choć kwoty te nie są zawsze ogromne, stanowią ważne wsparcie dla różnorodnych działań i projektów.

Jak wygląda sytuacja z inwestorami w powiecie chełmińskim?

Analizując mapę Polski oraz mapę województwa, zauważamy, że obszary miejskie rozwijają się wokół dużych miast. W małych powiatach napotykamy trudności w przyciąganiu inwestorów, stąd nasze starania skoncentrowane są na przyciąganiu małych, rodzinnych przedsiębiorstw, które, chociaż tworzą mniejszą liczbę miejsc pracy, są bardziej stabilne. 

Obecnie, w związku z pandemią koronawirusa, sytuacją wojny na Ukrainie oraz ogólną niepewnością, działania inwestycyjne są ograniczone. Choć posiadamy kilka większych firm, takich jak MEDOS, Adrian czy Agro Sieć, przyciągnięcie nowych inwestorów pozostaje sporym wyzwaniem. Obszarem, w którym zauważam potencjał, jest turystyka. Chełmno jest miastem wyjątkowym, ale w godzinach wieczornych nie tętni już tak życiem jak za dnia. Chcemy podnieść jego atrakcyjność turystyczną i sprawić, że miasto będzie atrakcyjne o każdej porze.

Co pan sądzi o ostatnich protestach rolników? Nie przeszły one bez echa w całej Polsce.

W zasadzie zgadzam się z rolnikami. Ważne jest, aby to, co robią, było opłacalne. Tak samo, jak w kwestii samorządów, prawo dla rolników powinno być przewidywalne, a rolnicy odpowiednio doinformowani. Zmiany nie powinny być podejmowane z dnia na dzień. Powinny być one ustalane po odpowiednich konsultacjach ze wszystkimi zainteresowanymi stronami. Jednakże należy podkreślić, że niektóre działania podczas protestów w Warszawie były niestosowne. Słyszy się nawet, że niektóre z tych protestów nie były zorganizowane przez samych rolników, lecz przez inne grupy, które celowo stosowały różne prowokacje, aby wywołać zamieszanie.